Ауылдық жерлерде тұратын балаларды оқытуда ауыл мектептері маңызды рөл атқарады. Дегенмен, олардың дамуы және сапалы білім беруіне кедергі келтіретін күрделі мәселелер бар.
STEM Academia өз жұмысында ауыл мектептерін жабдықтаумен жиі кездеседі. Бүгін біз олардың дамуының негізгі мәселелерін, қалалықтардан айырмашылығы қарастырамыз.
1. Оқушылар саны аз. Қазақстанда ауыл мектептері мектептердің жалпы санының шамамен 75% құрайды. Бұл санның жартысы кадрлармен қамтамасыз етілмеген, бұл оқу процесін ұйымдастыруда қиындықтар туғызады. Мұғалімдер бірнеше ауылда сабақ беруі керек. Мұндай жұмысқа бәрі бірдей келісе бермейді.
2. Білікті кадрлар жетіспеушілігі. Көптеген мұғалім қалалық мектептерде жұмыс істегенді жөн көреді, өйткені онда жалақы жоғары және еңбек жағдайлары жақсы. Нәтижесінде ауыл мектептерінде біліктілігі жеткіліксіз мұғалімдер жұмысқа қабылданады, бұл білім сапасына кері әсерін тигізеді. Мұғалімдердің өз мамандықтарынан тыс пәндерді оқытуы сирек емес.
3. Қаржыландыр жетіспеушілігі. Ауыл мектептерін қаржыландырудың жеткіліксіздігі оқу материалдары жетіспеушілігіне, жабдықтар ескіруіне және инфрақұрылым тозуына әкеледі. Қазақстанда 1900 жылы пайдалануға берілген мектептер бар. Бұл мектептердің жағдайы, жұмсақ тілмен айтқанда, көп нәрсе қажет етеді. Суқұбыр жетіспеушілігі, жылу проблемалары, тозығы жеткен құрылыс құрылымдары – мұның бәрі шектеулі қаржыландыру нәтижесі.
4. Заманауи технологиялар жоқтығы. Ауыл мектептерінде жұмыс істейтін компьютерлер жетіспейді. Бір компьютерді 5 оқушы қолданады. Қаржыландырудың шектеулі болуына байланысты мектептер мұндай жабдықты ала алмайды. Сондай-ақ, көптеген мектептерде арнайы физика, биология және химия кабинеттері жабдықталмаған немесе жеткіліксіз. Ал мектептердің жартысына жуығы сапалы Интернетке қол жеткізе алмайды.
5. Халықтың көші-қоны. Қазақстанның көптеген ауылдық жерлерінде халықтың өмір сүру және еңбек жағдайларын жақсарту мақсатында ірі қалаларға қоныс аударуы байқалады. Бұл ауыл мектептеріндегі оқушылар санының азаюына әкеліп соғады және жоғарыда аталған тетіктерді іске қосады.
Бұл мәселелерді шешу мемлекет, қоғамдық ұйымдар мен оқу орындарының кешенді көзқарасын талап етеді. Қаржыландырудың ұлғаюы мектептерді заманауи жабдықтармен жабдықтауға және инфрақұрылымдық мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Ал ауыл мектептерін қолдаудың мемлекеттік бағдарламаларын әзірлеу білікті кадрларды тартуға мүмкіндік береді. Бұның бәрі ауыл балаларының білім беру сапасын арттырады және болашақта бүкіл ел үшін оң нәтиже беретіні сөзсіз.
